Rolstoel rijden

Rolstoel rijden – Hoe doe ik het juist?

Rijden met cliënten die in een rolstoel zitten is een veel voorkomende activiteit die zeer belastend kan zijn. Wanneer u in huis rijdt is het manoeuvreren lastig: insteken, draaien, keren. Het steeds stoppen en weer starten is belastend, zeker als er zachte vloerbedekking ligt, er drempels zijn of de ruimte gewoon beperkt is.

  • Sta recht achter de rolstoel en houdt deze stevig vast met beide handen.
  • Maak gebruik van uw lichaamsgewicht. Hang naar voren bij het duwen en naar achteren bij het trekken.
  • Zet de rolstoel rustig en gelijkmatig in beweging. Plotselinge bewegingen zijn slecht voor uw lichaam en onplezierig voor de cliënt. Gebruik de 3-seconden-regel; tel tot drie en zet op drie de rolstoel rustig in beweging.
  • De handvatten moeten op de juiste hoogte kunnen worden ingesteld, ze moeten voor duwen van de rolstoel tussen de 100 en 150 cm instelbaar zijn. Voor trekken moeten de handvatten nog wat lager instelbaar kunnen zijn.
  • Plaats één voet op het onderstel als dat mogelijk is, dat helpt bij het duwen. Als de wielen nog niet in de juiste richting staan, kunt u ze op deze manier in de juiste rijrichting krijgen zonder dat er met de armen gesjord hoeft te worden.
  • ‘Keep them rolling’: stop en start niet te vaak als u over langere afstanden moet duwen.
  • Loop bij het draaien om de rolstoel heen. Neem de rolstoel mee in de beweging, de stoel zal dan soepel om zijn as draaien. Laat de rolstoel nooit om u heen draaien terwijl u kracht zet, u verwringt dan uw rug.
  • De voorwielen van de rolstoel hebben een doorsnede tussen de 14 en 19 cm.

Een drempel op

  • Duw met uw voet op één van de steuntjes achter op de rolstoel, zodat de voorwielen omhoog komen en de rolstoel zo gemakkelijk over de drempel heen komt.
  • Rijd er vervolgens met de achterwielen rustig overheen.
  • Het duwen of trekken van een rolstoel over drempels vereist krachtsinspanning en kan daardoor te zwaar zijn. Ook voor de cliënt is dat niet prettig. Denk aan cliënten die pijn hebben door bijvoorbeeld reuma.

Een drempel af

  • Ga een drempel altijd achterwaarts af.
  • Rijd de rolstoel voorzichtig met de achterwielen de stoep af en trek de rolstoel vervolgens naar u toe.
  • Houd de voorwielen zoveel mogelijk aan de grond.

Trapje op en af

  • Om iemand in een rolstoel de trap op of af te dragen zijn er twee zorgverleners nodig, één per zijkant.
  • Het gezicht van de cliënt moet naar de bovenkant van de trap zijn gericht. Zo kunnen de voetsteunen niet tegen de trap stoten bij het dragen van de rolstoel.
  • Belangrijk is, voor u de rolstoel vastpakt, om te weten welke delen er vast zijn aan de rolstoel en welke delen niet.
  • Draag de rolstoel nooit aan delen van de rolstoel waarvan u niet zeker weet dat ze vast zitten.

Tips algemeen

  • Als je handmatig rijdt, ga dan altijd na of de rolstoel in orde is.
  • De dikte van de handvatten moet zo zijn dat de handvatten lekker in de hand liggen
  • Wanneer je lange afstanden moet afleggen is het prettig wanneer de handvatten horizontaal lopen, achter de rug van de patiënt langs.
  • Beperk in elk geval de afstand, het aantal bochten en het aantal start- en stopmomenten. Op looproutes loont het daarom de moeite om met automatische deuren of schopknoppen te werken.
  • Handelingen als het opklappen van de voetensteuntjes of het optillen van benen om ze op de voetsteuntjes te zetten, laat je indien mogelijk door de cliënt zelf doen.
  • Zorg voor een zo goed mogelijke ondergrond. In appartementen of routes waar veel rolstoelen komen, moet de ondergrond hard en vlak zijn. Wandel je buiten met cliënten, zoek dan een route die je niet op zachte bospaadjes of een grindpad doet belanden.
  • De remmen zijn bedoeld als parkeerrem. Ze zijn niet geschikt om snelheid mee te minderen.
  • De rolstoel heeft een maximaal toelaatbaar gewicht, dat vermeld staat op een sticker op het frame. Houd daar rekening mee.
  • In de badkamer kan een verzonken waterkering worden aangebracht, deze vervangt de drempel waardoor het fysiek minder belastend is om hier te rijden.

Onderhoud rolstoel

  • Wanneer een rolstoel slecht onderhouden wordt, gaat de rolstoel gebreken vertonen en wordt het duwen van de rolstoel zwaarder. Let daarom op de volgende punten:
  • Controleer de bandenspanning: met voldoende lucht in de banden rijdt de rolstoel beter. De banden kunt u (laten) oppompen en laten herstellen door een fietsenmaker.
  • Laat de rolstoel niet buiten staan.
  • Is de rolstoel vuil geworden, dan kunt u hem afnemen met een vochtige doek en een lauw sopje. Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen of schuurmiddelen.
  • Voer zelf geen reparaties uit aan de rolstoel.

Tip onderhoud

Zachte banden, slecht lopende wielen, een scheve as, opklapsteuntjes die klemmen: dat zijn allemaal gevolgen van slecht onderhoud. Gebruik een slecht onderhouden rolstoel niet. Ga er pas weer mee rijden wanneer alles technisch in orde is.

Foto’s Rolstoel rijden