Doe het systematisch

Beheer van stoffenrisico’s vraagt om systematische aandacht. Van inkoop tot afvoer van afval, maak de cirkel rond. Zie het overzicht van de vereiste bouwstenen van het stoffenbeleid.

Bestrijd het risico aan de bron

Probeer gevaarlijke stoffen of processen te vervangen door minder gevaarlijke, als dat niet lukt voorkom verspreiding van stoffen en scherm medewerkers af. Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn de  allerlaatste stap; alleen als het niet anders kan. Dit is de arbeidshygiënische strategie.

Heb in beeld wat je in huis hebt

Een stoffenregister is een vereiste. Alle gebruikte of vrijkomende stoffen, de gebruikte hoeveelheden en de afdelingen waar ze gebruikt worden, breng je hierin in kaart, inclusief de bijbehorende grenswaarden. Zie het voorbeeld stoffenregister.

Registreer CMR-stoffen volgens de instructies

Extra registratie is vereist voor stoffen die op de lijst van CMR-stoffen staan (carcinogene, mutagene of reprotoxische stoffen). Onder andere ethanol (desinfectiealcohol) behoort daartoe en sommige cytostatica. De instructie ‘CMR-stoffen’ geeft aan hoe je dit doet.

Kies voor meest veilige producten

Kies bij inkoop voor stoffen met de minste risico’s. Denk daarbij ook aan de meest veilige / hanteerbare verpakking. Voor carcinogene en mutagene stoffen is het verplicht een alternatief te kiezen waar dat technisch mogelijk is.

Borg het via de inkoopprocedure

Om te zorgen dat je overzicht blijft houden, is het vereist dat alle nieuwe producten die binnen komen ook meteen in het stoffenbeheer gaan meedraaien. Daarmee houd je ook ongewenste producten buiten de deur. Regel dit in een inkoopprocedure.

Check het veiligheidsinformatieblad

Van ieder product dat geleverd wordt, moet de leverancier een veiligheidsinformatieblad (VIB) of Safety Data Sheet (SDS) aanleveren. Die informatie is ook beschikbaar op de werkplek waar de producten worden gebruikt. Bijvoorbeeld een map met de actuele VIB’s.

Vertaal de VIB naar een WIK

Het VIB geeft algemene informatie en is vaak te heftig voor de werksituatie. Vertaal dit naar concrete instructies over de wijze waarop er op de werkplek met het product moet worden omgegaan. Dat kan in de vorm van een werkplekinstructiekaart (WIK).

Geef systematisch voorlichting en instructie

Bepaal welke functiegroepen welke informatie moeten krijgen en regel systematisch dat ze de voorlichting en instructie ook krijgen. Herhaal dat minimaal eens per jaar (en bij nieuwe producten of werkmethoden).

Doe een blootstellingsbeoordeling

Het is vereist om een blootstellingsbeoordeling te doen op het niveau van dit voorbeeld. Dat houdt in dat je bekijkt of er een risico is dat grenswaarden overschreden worden. Dat kan door metingen of door een erkende berekeningsmethode. Daar is deskundige ondersteuning bij nodig.

Bepaal de grenswaarden

Voor stoffen is een grenswaarde beschikbaar. Dat kan een wettelijke grenswaarde zijn. Is die er niet dan moet je zelf de grenswaarde bepalen. Daar is een deskundige van het niveau arbeidshygiënist voor nodig. De SER-database is daar behulpzaam bij.

Geef aandacht aan extra kwetsbare groepen

Speciale aandacht is vereist voor kwetsbare medewerkers. Dat geldt voor risico’s in verband met zwangerschap, voor jeugdige medewerkers en medewerkers met een allergie of andere aandoening die de kwetsbaarheid verhoogt. Zie ‘Zwangerschap en arbeid’.

Geef instructies over gevaarlijke stoffen bij calamiteiten en BHV

Soms gelden specifieke eisen voor EHBO of brandbestrijding bij incidenten met gevaarlijke stoffen. Geef daarover instructies, want dat zit niet in de standaard BHV-cursus. BHV’ers weten waar stoffen of gasflessen opgeslagen zijn en wat bij brand te doen. Maak een map met VIB’s of WIK’s voor de BHV.

Wees zorgvuldig met opslag en afval

Voor producten met gevaarlijke eigenschappen is een speciale opslag vereist. Dat geldt ook voor afval, restanten en verpakkingen. Hiervoor zijn de voorschriften van de PGS15 op te volgen. Zorg dat iedere afdeling beschikt over de juiste opslagvoorziening. Zie ook de instructie ‘Veilige opslag stoffen’.